Czy spawanie jest szkodliwe dla oczu? Zadbaj o swój wzrok podczas pracy
Jeśli zastanawiasz się, czy spawanie jest szkodliwe, odpowiedź jest jednoznaczna: tak, jeśli nie zadbasz o odpowiednią ochronę. W pracy spawacza wzrok każdego dnia narażony jest na promieniowanie UV, IR oraz odpryski metalu. To nie teoria – to codzienność, w której odpowiednie przygotowanie, sprzęt i wiedza mogą ochronić Twój wzrok na lata. Ten wpis pokazuje, jak praktycznie chronić oczy, jakie rozwiązania działają i co zrobić, jeśli pojawi się ból oczu po spawaniu.
Dlaczego spawanie jest niebezpieczne dla wzroku – poznaj fakty, zanim stracisz ostrość widzenia
Codzienna praca z łukiem elektrycznym oznacza kontakt z intensywnym promieniowaniem, które może być nawet 200 tysięcy razy silniejsze na siatkówce niż na rogówce. Wystarczy chwila nieuwagi, aby pojawił się ból oczu po spawaniu, pieczenie oraz wrażenie piasku pod powiekami, które często mylnie traktuje się jako drobnostkę. Tak naprawdę jest to fotokeratoza, czyli oparzenie rogówki, potocznie znane jako „ślepota spawalnicza”.
Bez odpowiedniej ochrony wzroku w postaci okularów do spawania przy długotrwałej pracy narażasz się na poważniejsze konsekwencje. Należą do nich zaćma podczerwienna, przewlekłe zapalenia spojówek oraz rogówki, a także trwałe uszkodzenia siatkówki. Zdarza się również, że do oka dostają się metaliczne odpryski, prowadząc do groźnych stanów, takich jak żelazica czy miedzica. Każdy przypadek ignorowania ochrony wzroku może skończyć się pogorszeniem ostrości widzenia i koniecznością kosztownego leczenia. Dlatego należy zadbać o wzrok świadomie, zanim przytrafi się sytuacja, w której oczy po spawaniu zaczną boleć i trzeba będzie szukać pomocy na ostatnią chwilę.
Fotokeratoza, zaćma i blizny rogówki – skutki spawania dla oczu bez ochrony
Wielu spawaczy traktuje krótkotrwały dyskomfort jako „normę” w zawodzie, jednak ból oczu po spawaniu to sygnał alarmowy, a nie element codzienności. Objawy mogą utrzymywać się od 24 do 48 godzin i obejmują światłowstręt, łzawienie, zaczerwienienie, obrzęk powiek oraz zaburzenia ostrości widzenia. Z czasem może dojść do powstania blizn na rogówce, które realnie obniżają komfort widzenia, prowadząc do ograniczenia pola widzenia i zwiększenia ryzyka kolejnych urazów.
Długotrwałe narażenie wzroku bez odpowiedniej ochrony zwiększa ryzyko rozwoju zaćmy podczerwiennej, która często występuje u spawaczy oraz hutników. Trwałe uszkodzenia siatkówki mogą prowadzić do całkowitej utraty wzroku, a to nie jest koszt, który warto ponosić za brak przyłbicy czy okularów ochronnych.
Okulary czy przyłbica? Jak chronić wzrok podczas spawania, żeby naprawdę działało?
Przy wyborze ochrony wzroku często pojawia się pytanie, co jest lepsze – okulary czy przyłbica.
- Okulary ochronne zapewniają większą swobodę ruchów i są lżejsze, ale chronią wyłącznie oczy, pozostawiając twarz oraz szyję narażoną na promieniowanie i odpryski metalu.
- Przyłbice spawalnicze z filtrami automatycznymi chronią całą twarz, szyję oraz oczy, dodatkowo zapewniając szersze pole widzenia i wyższą wytrzymałość mechaniczną.
Kluczowe jest zrozumienie, czym są oznaczenia OD (Optical Density) na okularach ochronnych oraz przyłbicach. Oznaczenia te wskazują zdolność filtra do tłumienia promieniowania i są określane w skali logarytmicznej. Dla spawania tradycyjnego minimalna klasa to OD4+, która blokuje 99,99% promieniowania, natomiast przy spawaniu laserowym do 1000W rekomendowana jest klasa OD7+, a powyżej 1000W – OD8+, blokujące niemal 100% szkodliwego promieniowania. Jeśli pracujesz z materiałami odbijającymi, takimi jak chrom czy aluminium, potrzebujesz jeszcze wyższej klasy ochrony.
W praktyce przyłbica spawalnicza zapewnia najwyższy poziom ochrony, a okulary ochronne traktuj wyłącznie jako rozwiązanie uzupełniające przy mniej wymagających zadaniach.
Zadbaj, aby sprzęt, którego używasz, posiadał aktualne certyfikaty zgodne z normami EN 166, EN 169 oraz EN 175, ponieważ to realnie wpływa na ochronę Twoich oczu podczas każdej godziny pracy.
Co na oczy po spawaniu? Co robić, gdy pojawi się ból i światłowstręt?
Jeśli po pracy pojawia się silny ból, zaczerwienienie lub oczy po spawaniu łzawią i są nadwrażliwe na światło, musisz działać szybko, ale rozsądnie. W pierwszej kolejności udaj się do zaciemnionego pomieszczenia i pozwól oczom odpocząć od jasnego światła. Dobrym rozwiązaniem są zimne okłady z czystych ściereczek nasączonych zimną wodą lub schłodzone torebki herbaty, które mogą pomóc zmniejszyć obrzęk. Możesz także zastosować krople nawilżające typu sztuczne łzy bez konserwantów oraz zażyć lek przeciwbólowy, taki jak ibuprofen, aby zmniejszyć stan zapalny.
Warto wiedzieć, czego unikać w domowym leczeniu. Nie stosuj okładów z octu, białka jaj czy innych domowych metod bez potwierdzenia medycznego – mogą podrażnić i tak już wrażliwe oczy po spawaniu. Jeśli objawy utrzymują się dłużej niż 48 godzin, pojawia się ropna wydzielina, ciała obce w oku lub silny ból nie ustępuje po lekach, konieczna jest konsultacja z okulistą. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lepiej działać od razu, aby uniknąć powikłań, które mogą zakończyć się trwałym uszkodzeniem wzroku.
Jak zapobiegać uszkodzeniom wzroku przy spawaniu? Praktyczne zasady BHP na co dzień
Zadbaj o swoje oczy po spawaniu już na etapie przygotowania do pracy.
- Przede wszystkim zawsze stosuj odpowiednią ochronę w postaci przyłbic spawalniczych lub okularów z filtrami dostosowanymi do rodzaju spawania, a nie wyłącznie do grubości materiału. Wybór właściwej klasy OD zgodnej z parametrami pracy oraz utrzymanie sprzętu w dobrym stanie technicznym to elementy, które bezpośrednio wpływają na Twoje bezpieczeństwo.
- Zabezpiecz stanowisko pracy, stosując ekrany spawalnicze oraz odpowiednie farby absorbujące promieniowanie, zwłaszcza jeśli pracujesz w zespołach i istnieje ryzyko przypadkowego naświetlenia od innych osób.
- Regularne badania wzroku to nie formalność, ale obowiązek każdego spawacza, który chce zadbać o swoje zdrowie. Zwróć szczególną uwagę na materiały odbijające, takie jak chrom, aluminium czy miedź, które wymagają stosowania ekranów oraz wyższych klas ochrony przy pracy z laserami.
Zasady BHP to codzienna tarcza dla oczu spawacza, a nie element, który należy pomijać. Świadome podejście do ochrony wzroku pozwala Ci skupić się na pracy bez obaw o powikłania, które mogą zakończyć się trwałym uszczerbkiem na zdrowiu.
CEO LSC Laser Systems, przedsiębiorca z zapleczem inżynierskim i wieloletnim doświadczeniem w zarządzaniu firmami technologicznymi. Na blogu dzieli się praktycznymi spostrzeżeniami z zakresu technologii laserowej, automatyzacji i rozwoju biznesu.